Wtrysk Gas Tech 500S/GT01/Pro-elektronika


Homologacja:
(E20)67R 010679
(E20)10 021316
(E8)110 004457


Producent:
DTGas
Polska

Przeznaczenie / zalecenia:
Sekwencyjny wtrysk gazuPrzeznaczenie systemów
Systemy sterowania wtryskiem gazu „GAS TECH/BASIC GT” są elektronicznymi
urządzeniami sterującymi, służącymi do sterowania składem mieszanki paliwowopowietrznej
zasilającej silnik o zapłonie iskrowym wyposażonym w jedną lub dwie sondy
lambda. Paliwem jest gaz propan-butan (LPG) lub metan (CNG). Urządzenie pracują
równolegle ze sterownikiem benzynowym silnika przejmując jedynie sterowanie składem
wtryskiwanej mieszanki paliwowo-powietrznej.
Na podstawie sygnałów wejściowych (rys. 2.1):
· czasu otwarcia wtryskiwaczy benzyny,
· prędkości obrotowej silnika n,
· napięcia wyjściowego czujnika (lub czujników) tlenu,
· temperatury gazu w reduktorze,
· ciśnienia wtryskiwanego gazu,
· stanu przełącznika gaz/benzyna centralki,
sterownik steruje:
· czasem otwarcia poszczególnych elektrozaworów wtryskiwaczy,
· zamykaniem/otwieraniem elektrozaworu gazu (pompy paliwa),
· załączaniem/wyłączaniem emulatorów wtrysku benzyny,
· wizualizacją stanu pracy sterownika na centralce.
Najważniejszymi wielkościami sterującymi są czasy otwarcia sterowanych
elektrycznie zaworów znajdujących się we wtryskiwaczach gazu 10 (rys. 2.1). Ilość gazu
dopływającego do każdego z cylindrów silnika sterowana jest przez grupę dwóch
sprzężonych elektrozaworów. Wtryskiwacze gazu połączone są gumowymi przewodami
ciśnieniowymi 12 z kanałami dolotowymi silnika. Po otwarciu zaworu gaz przepływa
przewodem gumowym do kanałów dolotowych skąd jest zasysany przez silnik do wnętrza
cylindrów. Sterownik gazowy na podstawie czasów otwarcia wtryskiwaczy benzynowych
oraz wielkości korekcyjnych, wyznacza czas otwarcia zaworów wtryskiwaczy. Ma to na celu
utrzymanie składu spalanej mieszanki zgodnego z zadawanym przez sterownik benzynowy.
Regulacja nadciśnienia gazu zasilającego silnik odbywa się w reduktorze-parowniku 5,
zaś sterowanie strumieniem wtryskiwanego gazu dokonywane jest za pomocą zaworów
znajdujących się we wtryskiwaczach.
I n s t r u k c j a M o n t a ż u Strona 7
1 – silnik, 2 - czujnik tlenu w spalinach (sonda lambda), 4 – przepustnica, 5 – reduktorparownik, 6 – czujnik ciśnienia, 7 –centralka, 8 – czujnik poziomu 0gazu, 9 – filtr gazu fazy lotnej z rozdzielaczem, 10 – wtryskiwacze gazowe, 11 – katalizator, 12 –przewody wtryskiwaczy gazowych, 13 –wtryskiwacze benzynowe, EG1 iEG2 – elektrozawory gazowe, P –pompa benzyny
Rys. 2.1. Schemat blokowy połączeń sterownika wtrysku gazu
Sterownik wyposażony został w emulator wtrysku. Podczas zasilania silnika gazem
propan-butan konieczne jest wyłączenie wtryskiwaczy benzynowych tak, aby nie wtryskiwały
benzyny. Podczas pracy silnika na benzynie elektryczne impulsy wtrysku generowane przez
sterownik benzynowy powinny bez przeszkód docierać do wspomnianych wtryskiwaczy.
Działanie emulatora wtrysku nie polega jedynie na elektrycznym odłączeniu wtryskiwaczy.
Procedury diagnostyczne zapisane w sterowniku benzynowym są zdolne do wykrycia braku
rezystancji wtryskiwaczy. Aby temu zapobiec tworzony jest obwód zastępczy.
Zmiana rodzaju paliwa z benzyny na gaz propan-butan odbywa się na żądanie
kierowcy, po wciśnięciu przycisku w centralce 7. Po uzyskaniu przez silnik założonych
warunków pracy (wyrażonych przede wszystkim przez prędkość obrotową i stan cieplny
układu gazowego) sterownik gazowy wyłącza zasilanie benzyną, otwierane są elektrozawory
gazu EG1 oraz EG2 i rozpoczyna się sterowanie elektrozaworami poszczególnych
wtryskiwaczy gazowych 10. Graniczne warunki pracy silnika wymagane do zmiany rodzaju
paliwa ustawiane są podczas procedury kalibracji układu sterowania. Służy do tego program
komputerowy „GAS TECH/BASIC GT”.
Wtryskiwacze
Wtryskiwacze gazu przeznaczone są do instalacji sekwencyjnego wtrysku gazu w
pojazdach samochodowych. Urządzenia te zapewniają podawanie odparowanego gazu do
silnika. Gaz po przejściu przez filtr z rozdzielaczem, zasila poszczególne wtryskiwacze
i dozowany w odpowiedni sposób dociera do układu dolotowego silnika.
Wtryskiwacze gazu są elektromechanicznymi urządzeniami dozującymi wyposażonymi
w sterowane elektrycznie zawory. Każdy zawór jest otwierany i zamykany za pomocą cewki
elektromagnetycznej. Impuls wysyłany z jednostki sterującej uruchamia odpowiednie cewki
z układem zaworowym, co powoduje otwarcie gniazda i wtrysk gazu do przewodów
łączących wtryskiwacze z układem dolotowym. Poprzez zmianę czasu otwarcia zaworu
zmieniana jest ilość przepływającego gazu, powodująca zmianę składu spalanej mieszanki
paliwowo-powietrznej.
Do podłączenia przewodów gazowych na wlocie i wylocie wtryskiwaczy służą
mosiężne króćce.
I n s t r u k c j a M o n t a ż u Strona 8
System dodatkowo współpracuje z następującymi typami
wtryskiwaczy: - Bluetech - Pegas - Matrix - Valtek - Keihin - Magic - DTi
Czujnik ciśnienia gazu w filtrze fazy lotnej
Czujnik ciśnienia wtryskiwanego gazu dokonuje pomiaru względnego ciśnienia
panującego w instalacji. Jest umieszczony w filtrze fazy lotnej. Pomiar dokonywany jest
względem ciśnienia atmosferycznego i jest on konieczny do określenia masy gazu
przepływającego w jednostce czasu przez wtryskiwacze gazowe.
Temperatura reduktora
Do pomiaru temperatury reduktora służy czujnik rezystancyjny typu PTC. Informacja
o wartości temperatury jest niezbędna do przełączenia zasilania silnika z benzyny na gaz,
dokonywanego przy określonej temperaturze.
Prędkość obrotowa wału korbowego silnika
Do określania prędkości obrotowej n wału korbowego silnika sterownik gazowy
wykorzystuje sygnał prędkości obrotowej RPM przekazywany z układu zapłonowego
do sterownika benzynowego. Jest to zmieniający się skokowo sygnał napięciowy
o częstotliwości zależnej od typu układu zapłonowego.
Centralka
Sterownik steruje składem mieszanki gazowej zasilającej silnik w sposób automatyczny.
Kierowca pojazdu może jedynie zmienić rodzaj zasilającego paliwa przy użyciu centralki.
Centralka (rys. 2.2) zainstalowana wewnątrz pojazdu pełni rolę przełącznika
benzyna/gaz, wskaźnika ilości gazu w zbiorniku oraz informuje o aktualnym rodzaju paliwa,
którym zasilany jest silnik.
Centralkę kabinową wyposażono w:
· przełącznik benzyna/gaz,
· sześć diod informujących o poziomie gazu w zbiorniku,
· diody informujące o trybie pracy urządzenia (B - benzyna, G - gaz).
Rys. 2.2. Centralka kabinowa: 1 – Przełącznik benzyna/gaz (B/G), 2 – diody
sygnalizujące poziom gazu w zbiorniku, 3 – wskaźnik zasilania benzyną, 4 – wskaźnik
zasilania gazem
I n s t r u k c j a M o n t a ż u Strona 9
Przełącznik benzyna/gaz umożliwia przełączanie rodzaju zasilania silnika z benzyny
na gaz i odwrotnie. Po wciśnięciu przycisku, sterownik wprowadzany jest w tryb zmiany
rodzaju zasilania. Przełączenie z zasilania benzyną na zasilanie gazem i odwrotnie nie
odbywa się natychmiast. Sterownik zmienia rodzaj zasilania z benzyny na gaz dopiero po
uzyskaniu przez silnik prędkości obrotowej zapamiętanej w pamięci sterownika wtrysku gazu
(np. 2000 obr/min) oraz odpowiedniej temperatury (np. 20 °C). Przy przełączaniu z zasilania
gazowego na benzynowe nie muszą być spełnione żadne dodatkowe wymagania i następuje
ono bezzwłocznie po naciśnięciu przycisku w centralce.
W górnej części centralki znajdują się diody informujące kierowcę o ilości gazu
w zbiorniku. Zapalenie się wszystkich diod zielonych oznacza, że zbiornik jest pełen.
Zapalona jedynie czerwona dioda sygnalizuje rezerwę.
Tabela 2.1. Tryby pracy systemu:
Tryby pracy
systemu
Stan diod sygnalizujących na centralce
G (gaz) - zielona B (benzyna) - czerwona
Automat miga nie świeci
Gaz świeci nie świeci
Benzyna nie świeci świeci
Trzy tryby pracy systemu sygnalizują diody oznaczone literami G (zielona) i B
(czerwona). Następują one kolejno po sobie podczas wciskania przełącznika w centralce.
Po przekręceniu kluczyka w stacyjce centralka przechodzi w tryb automatyczny - miga dioda
(G) - oczekując na spełnienie opisanych wcześniej warunków do pracy przy zasilaniu gazem.
Po ich spełnieniu zielona dioda (G) zapala się na stałe i system przechodzi do trybu zasilania
gazem. Wciśnięcie przełącznika w centralce spowoduje przejście do trybu zasilania benzyną.
Zapala się czerwona dioda (B) a zielona dioda (G) gaśnie. Po ponownym wciśnięciu
przełącznika centralki następuje powrót do trybu automatycznego.
Dłuższe przytrzymanie przycisku centralki spowoduje wyłączenie/włączenie sygnałów
dźwiękowych wydawanych przez wewnętrzny brzęczyk. Ustawienie warunków w jakich
centralka ma wydawać sygnały dźwiękowe możliwe jest w menu Konfiguracja -> Sterownik.
Sygnał czujnika tlenu
Podłączać jako opcję w wypadku problemów z kalibracją. Nie podłączać w autach z
OBD przy jednoczesnym podłączeniu testera OBD. Sygnał widoczny automatycznie.
Napięciowy sygnał czujnika tlenu (sondy lambda) O2_IN znajdującego się
przed katalizatorem wraz z czasem otwarcia wtryskiwaczy benzynowych wykorzystywany
jest do sterowania czasem otwarcia zaworów wtryskiwaczy. Sterownik zmieniając ten czas,
odpowiednio zubaża lub wzbogaca mieszankę tak, aby uzyskać skład zbliżony
do stechiometrycznego. Wartości napięć czujników tlenu zmieniają się w zależności od ich
typu w zakresie: 0 ¸ 1 V; 1 ¸ 0 V; 0 ¸ 5 V; 5 ¸ 0 V; 0,8 ¸ 1,6 V.
Sterowanie elektrozaworami gazu i wtryskiwaczami benzynowymi
Sterownik, w zależności od trybu pracy (benzyna/gaz), otwiera i zamyka sterowane
elektrycznie zawory dopływu gazu oraz włącza lub wyłącza emulator wtryskiwaczy.
Po przełączeniu na zasilanie gazowe następuje wyłączenie zasilania benzyną i otwarcie
dwóch elektrozaworów gazowych: w wielozaworze zbiornika z gazem i elektrozaworu
zamontowanego w pobliżu reduktora-parownika. Podczas przełączenia zasilania z gazu
na benzynę zamykane są zawory gazowe i przywracane sterowanie wtryskiwaczami
benzynowymi.
Poziom gazu w zbiorniku
Poziom gazu w zbiorniku określany jest na podstawie wartości napięcia czujnika
zainstalowanego w wielozaworze, będącego elementem zbiornika gazu (czytaj instrukcję
montażu czujnika hallotronowego).

Dane techniczne systemu sterowania wtryskiem gazu LPG i CNG
„GAS TECH/BASIC GT”:
Opis Wartość
Wartość nominalnego napięcia zasilania 12 V
Zakres dopuszczalnego napięcia zasilania 10 ¸ 16 V
Maksymalna wartość pobieranego prądu 7 A
Minimalna wartość napięcia sygnału prędkości RPM 3V
Dopuszczalny zakres temperatury otoczenia –40 °C do +120 °C
Stopień ochrony IP66
Tabela 1.2. Opis układu doposażenia:
Opis Wartość
Typ silnika Benzynowy silnik spalinowy o zapłonie iskrowym
Typy wtrysku benzyny - symultaniczny wielopunktowy - MPI (MultiPoint
Injection)
- sekwencyjny – SFI (Sequential Fuel Injection)
Pojemność od 700 cm3
Ilość cylindrów od 1 do 4 (lub 1 do 8)
Układ cylindrów dowolny
Moc od 5 kW
Tabela 3.3. Zalecane średnice gumowych przewodów łączących:
Lokalizacja Średnica wewnętrzna [mm]
Reduktor - rozdzielacz Ø 13
Rozdzielacz - wtryskiwacze Ø 8
Wtryskiwacze - kolektor Ø 5
MAP sensor - rozdzielacz Ø 4